Equal Effort - Equal pay

Maak werk van gelijke beloning in het wielrennen!

Al een aantal jaar heeft het Nederlandse dameswielrennen de wind flink in de rug. Rensters als van der Breggen, Blaak en van Vleuten rijgen de successen aaneen. Met goede contracten en voldoende sponsoring kunnen zij zich volledig op het fietsen focussen. Ook Demi Vollering heeft zich inmiddels welverdiend in de kijker gereden. Maar in het peloton rijdt nog steeds een groot aantal rensters die vooral op motivatie en doorzettingsvermogen de dameskoers kleur geven. 

Door William van der Moolen & Cem Tanyeri

Ongelijke beloning de nieuwe wielerklassieker?

De jaarlijks terugkerende discussie over eerlijke beloning in het wielrennen dreigt bijna een van de nieuwe wielerklassiekers te worden. Maar dan helaas wel een klassieker waar steeds meer liefhebbers van de wielersport een nare smaak aan overhouden. 

Nergens in Europa vinden we ongelijke beloning van mannen en vrouwen op de werkvloer nog uit te leggen. Maar in het peloton, lukt het UCI, koersdirecties en de meeste ploegen maar niet de beweging te maken die in de tennissport allang is gemaakt. 

Op zoek naar rolmodellen

In het tennis waren het iconen in de sport als Billy Jean King die in de jaren 70 van de vorige eeuw opstonden voor zichzelf én hun collega’s. Zij richtte met 8 andere speelsters de Women’s Tennis Association (WTA). Zij regelden al in 1973 dat het prijzengeld op de US Open voor mannen en vrouwen gelijk werd verdeeld. En hoewel het nog 30 jaar duurde voordat de andere Grand Slam toernooien als Australian Open (2000), Roland Garros (2006) en Wimbledon (2007) het licht zagen, lijken we in het wielrennen nog lichtjaren van dat moment verwijderd.

Wie gaat er echt iets doen aan gelijke beloning?

Al sinds 2018 preekt de UCI mooie woorden over regelgeving voor minimum beloning voor vrouwenploegen. Voor daadwerkelijke acties, moeten we het hebben van voortrekkers als TREK Segafredo die in januari 2021 het minimumsalaris voor vrouwen gelijkstelden aan dat van de mannen. De vraag blijft echter óf en hoe snel andere ploegen zullen volgen, en of dit een duurzame beleidswijziging blijft. Want hoewel de Britse Women's Tour en Tour of Britain in 2018 een gelijke prijzenpot introduceerden voor mannen en vrouwen, werd dat beleid in 2021 onder een andere sponsor weer net zo makkelijk losgelaten.

De vraag is dus: Moeten wij als liefhebbers van de wielersport gelijke beloning alleen aan UCI en ploegen overlaten, of een actievere rol pakken dan toeschouwen langs de kant van de weg?

Afgelopen voorjaar viel bij de Strade Bianchi voor de beste 3 vrouwen slechts 6.298 euro te verdelen, terwijl de mannen aan de streep 31.600 euro mochten verdelen.

Echte fans laten hun hart spreken 

Niet uit te leggen, vond de Nederlandse koersliefhebber Cem Tanyeri uit Deventer. Een sportliefhebber die alles kijkt en leest over de koers, van de Ronde van Ruanda tot Giro d’ Italia en die zelf het liefst de gravelbike pakt voor ultracycling events als de Transiberica Badlands Gravel Challenge.

Begin maart zette hij een crowdfunding actie op via GoFundMe om de prijzenpot voor de vrouwen in Strade Bianche te vergroten. Hij hoopte een bedrag van 5.000 euro bijeen te brengen.

Maar al snel pikten sites als Velonews, Wielerflits, en NRC het nieuws over zijn initiatief op. Het verhaal sloeg aan en wielerliefhebbers van over de hele wereld lieten hun hart en portemonnee spreken. In enkele dagen schoot de teller door naar de 10.000 euro. En terwijl de finale op de Strade op gang kwam, groeide het eindbedrag door tot 26.963 euro. 

Een mooi positief signaal vanuit de fans van het dameswielrennen, maar wat nu?
Cycle Capital zocht contact met Cem om terug te kijken op zijn crowdfunding initiatief, maar vooral ook wat een volgende stap zou moeten zijn naar eerlijker beloning in het dameswielrennen.

Hoe kwam je op het idee voor de crowdfunding?

Na de omloop het nieuwsblad, zag ik op twitter en Instagram weer de jaarlijkse discussie losbarsten van fans die zich stoorden aan de ongelijke beloning in het dameswielrennen en het trage tempo waarin partijen als de UCI, de ploegen en organisatoren van de koers werk maken van EqualEffort EqualPay. 

Maar in plaats van klagen wilde ik iets positiefs doen. Hoe kunnen we vanuit de fans een positief signaal geven aan de rensters en alle andere betrokkenen in het wielerpeloton dat deze misstand moet worden rechtgetrokken?  Kunnen we niet vanuit de fans het prijzengeld voor de vrouwen matchen met dat van de heren?

Ik begon vanuit mijn eigen netwerk, maar kwam al snel andere groepen tegen zoals Cycle International en The Cyclists’s Alliance die er hetzelfde over dachten. Zij begonnen mijn oproep te delen en toen het initiatief op Engelstalige sites verscheen ging het snel.

Wat voor reacties kreeg je op jouw initiatief en van wie?

Ik kreeg veel reacties uit het damespeloton. Dat varieerde van, “leuk dat je dit doet” tot “wat we eigenlijk nodig hebben is meer uitzendtijd”. Want er is slechts een groep van zo’n 40 dames die daadwerkelijk profiteren van hoger prijzengeld. 

Dat begrijp ik op zich goed, maar voor mij was het nu vooral belangrijk om de discussie over beloning in bredere zin in de spotlight van het podium te krijgen. Het is niet een discussie of het moet gaan over het prijzengeld of minimumbeloning, het gaat om én én.

Wat me is opgevallen is dat de reactie vanuit de meeste rensters best terughoudend was. Rensters vanuit de UK/US waren meer uitgesproken dan de meeste Europese rensters die zich een beetje afzijdig opstellen in de discussie over gelijke beloning.

"Kira Banks: I think the thing with female cycling is that we're all a bit scared to say something."

Wat het damesrennen eigenlijk mist zijn rolmodellen zoals een Simone Biles of Naomi Osaka die opstaan en zeggen “Ho! Zo kan dit niet langer!” Op deze manier gaat de emancipatie op gelijke beloning het met de huidige generatie rensters niet redden.

Hoeveel liefhebbers hebben uiteindelijk bijgedragen en waar kwamen ze vandaan?

Het aantal donateurs dat een bijdrage stort kwam uit op ongeveer 1100. Allemaal particulieren vanuit verschillende landen. Ik ben ook wel benaderd door bedrijven, maar dat heb ik geweigerd. Ik wilde dat het een signaal bleef vanuit de fans, ik wilde niet dat het concept werd misbruikt voor greenwashing door bedrijven die hun sociale imago snel wilden oppoetsen.

Tegen bedrijven die mij benaderden heb ik gezegd: fijn als je wilt bijdragen aan gelijke beloning in de wielersport, maar als bedrijf kun je dat beter doen via structurele oplossingen zoals het steunen of sponsoren van organisaties zoals de Cyclists’s Alliance: Dat is een organisatie die zich sterk maakt voor gelijke beloning en emancipatie van damesrenners via mentor programma’s.

Hoe verliep de afwikkeling van het prijzengeld? Heb je nog iets gehoord van de rensters?

Zoals aangekondigd hebben we het prijzengeld verdeeld over de eerste 5 rensters die in Siena over de streep kwamen. Dat ging via de Cyclists’s Alliance die de contacten met de rensters heeft gelegd.

Van Chantal Blaak (1e) en Anna van de Breggen (3e) heb ik niets meer gehoord. Elisa Longo Borghini heeft een kort bedankje gestuurd, maar het was vooral Cecillie Uttrup Ludwig die via Instagram nog eens benadrukte hoe belangrijk deze “massive show of support from fans across the world” als signaal dat er nog veel stappen moeten worden gezet en dat rensters hun stem moeten blijven verheffen. 

Hoewel veel rensters in zekere zin dankbaar reageerden op het initiatief, lijken zij vooral hun hoop te vestigen op de prioriteit van koersdirecteuren om meer zendtijd en TV-rechten te kunnen binnenhalen. Dat blijft bizar als je weet dat in een aantal koersen bij veel kleine ploegen rensters nog moeten betalen om überhaupt te kunnen rijden.

Wat zie jij als de volgende stap naar gelijke beloning?

Ik zou het beschamend vinden als we volgend jaar weer in dezelfde situatie belanden. 
Ten eerste vind ik dat de UCI, die de regelgeving bepaalt zich duidelijker moet uitspreken over gelijke beloning.

In dat opzicht vond ik de self-appraisal van de UCI op wereldvrouwendag, daags na de Strade Bianchi behoorlijk misplaatst. Op die manier blijft de UCI-wedstrijden gedogen waar koersdirecties eerst een minimum aan prijzengeld voor de heren reserveren en van wat overblijft de prijzenpot voor de dames bepalen.

Van de koersdirecteuren verwacht ik dat die ook eens wat creatiever gaan denken. Met al die toeschouwers in de Flanders Classics kun je met 0,50 extra op het bier en de patat toch ook een statement maken voor gelijke beloning?

Van de rensters en ploegen verwacht ik ook dat zij zich duidelijker uitspreken dat de huidige situatie onhoudbaar is. Ik hoop dat er meer rensters opstaan die gezamenlijk dat statement durven maken “tot hier en niet verder”. Het moet toch niet zo ver komen als sir Bradley Wiggins opmerkte op Eurosport.com dat we een juridische zaak aanhangig moeten maken over het feit dat wielrennen een sport is die blijft falen in gender equality?

Wat zou jij de dames van ons elite team Cycle Capital aanraden?

Kijk naar initiatieven als de Cyclists’s Alliance. Zij hebben een goed mentorship programma dat jonge rensters helpt zich uit te spreken en kiezen hoe je je sportcarrière invult: Houd je je alleen bezig met wat je uit je sport kunt halen, of kijk je hoe jij in je carrière werk en sport goed kunt combineren.
Volg niet blind het voorbeeld van de huidige generatie rensters, die zich niet uitspreken en niet samen die stem verheffen. Alleen samen kun je de wereld veranderen.